veldsymposium in dalfsen 2017
Op vrijdag 30 juni 2017 vond zeker al voor de 20e / 21e keer het veldsymposium “De toestand van de Natuur in Overijssel“ plaats. Hieraan namen circa 100 vrijwilligers vanuit allerlei milieu- en natuurbeschermingsorganisaties deel. Als actieve Natuurbeschermingsvereniging is onze Vereniging al jaren bij NMO aangesloten. Namens onze Vereniging gaf samensteller op deze dag acte de présence. Tot dusverre heeft hij slechts één keer bij een dergelijk symposium verstek moeten laten gaan. Bij aankomst kregen we een naambadge met een gekleurde stip uitgereikt en werden we verwelkomd met koffie of thee met heerlijke cake.
Het veldsymposium is een initiatief van Natuur en milieu Overijssel en is in al die jaren uitgegroeid tot een zeer gewaardeerde traditie als dank voor het vele werk van vrijwilligers, die zich belangeloos inzetten voor natuur en / of milieu. NMO beijvert zich al vele jaren voor een mooi en duurzaam Overijssel, waar iedereen kan (blijven) genieten van een gezonde en groene leefomgeving.
Het veldsymposium is een initiatief van Natuur en milieu Overijssel en is in al die jaren uitgegroeid tot een zeer gewaardeerde traditie als dank voor het vele werk van vrijwilligers, die zich belangeloos inzetten voor natuur en / of milieu. NMO beijvert zich al vele jaren voor een mooi en duurzaam Overijssel, waar iedereen kan (blijven) genieten van een gezonde en groene leefomgeving.
Landschapstuin Huis de Horte foto Wim Wijering
Dit jaar werd het symposium georganiseerd op landgoed “de Horte “te Dalfsen; op het terrein van Landschap Overijssel; een in mijn ogen meer dan goede keus. Om 10.00 uur werden we officieel welkom geheten door de directeur van NMO, Matthijs Nijboer. Daarna was het de beurt aan Kristian van Oene, terreinbeheerder bij Landschap Overijssel, die een uitgebreid beeld schetste van de natuur in en rondom het landgoed.
Aansluitend werd de microfoon overgedragen aan Livia Leysen, adviseur communicatie & PR voor de vrijwilligersgroepen bij NMO, die als primeur het platform “Groen Bezig” lanceerde. Zij introduceerde in dat kader de nieuwe website www.groenbezig.nl Op deze site is van alles te vinden over het “groene” vrijwilligerswerk in Overijssel. Te denken valt aan inspirerende verhalen, interessante cursussen, handige tips en een lijst met alle groene vrijwilligersorganisaties. De site is in het leven geroepen als netwerk, service-desk en groen vrijwilligerswerk in één. Mijns inziens is het een prima initiatief om onderlinge samenwerking te bevorderen en ideeën op te doen. De site wordt dan ook van harte bij u aanbevolen.
Aansluitend werd de microfoon overgedragen aan Livia Leysen, adviseur communicatie & PR voor de vrijwilligersgroepen bij NMO, die als primeur het platform “Groen Bezig” lanceerde. Zij introduceerde in dat kader de nieuwe website www.groenbezig.nl Op deze site is van alles te vinden over het “groene” vrijwilligerswerk in Overijssel. Te denken valt aan inspirerende verhalen, interessante cursussen, handige tips en een lijst met alle groene vrijwilligersorganisaties. De site is in het leven geroepen als netwerk, service-desk en groen vrijwilligerswerk in één. Mijns inziens is het een prima initiatief om onderlinge samenwerking te bevorderen en ideeën op te doen. De site wordt dan ook van harte bij u aanbevolen.
|
Na het officiële gedeelte gingen we in groepjes uiteen, waarbij we werden begeleid door een medewerker van NMO. Onze groep (kleur groen), bestaande uit elf personen van verschillende natuur- en milieugroeperingen, werd aangevoerd door Mathijs Nijboer. Ondanks het feit dat de weersvooruitzichten aanvankelijk niet gunstig leken, bleef het vrijwel de gehele dag droog en hebben we volop kunnen genieten van een heerlijke fietstocht door statige lanen, fraaie bospercelen en fietsroutes door het fraaie rivierenlandschap rond de Vecht. In het veld kwamen we meer te weten over- of gingen in gesprek over de ontwikkelingen met verschillende deskundigen in het veld. Op ons programma stond: de Provinciale natuurvisie, de natuur op landgoed De Horte, duurzame ontwikkelingen in Hoonhorst, de cultuurhistorie van Dalfsen, ecologie en energie bij de stuw Vechterweerd en drinkwaterwinning uit de Vecht. Helaas stond het onderwerp “Bijen in Overijssel” en een bezoek aan een “diervriendelijke varkenshouderij” voor onze groep niet op het programma.
Gebouw is geïntegreerd in de omgeving foto Wim Wijering
|
Genieten van een heerlijke fietstocht foto Wim Wijering
Post 3 Drinkwaterwinning Vechterweerd
Onze eerste bezoeklocatie betrof het drinkwaterstation Vechterweerd in de buurtschap Broekhuizen, (Dalfsen) waar Hugo Vreugdenhil van het drinkwaterbedrijf Vitens een uiteenzetting gaf over de drinkwaterwinning op deze locatie. Twee jaar geleden heeft Vitens dit station in bedrijf genomen. De locatie maakt via oeverfiltratie drinkwater aan uit de Vecht. Uiteindelijk moet aan tien procent van de inwoners van Overijssel schoon drinkwater kunnen worden geleverd. De locatie is duurzaam gebouwd en gebruikt groene energie. Het gebouw ligt half onder de grond en is overdekt met een grasdak. Het is volledig in een natuurlijke omgeving geïntegreerd, waar de natuur vrijelijk haar gang mag gaan. Natuurlijk kon ik het niet laten om eens te kijken wat er zoal aan vogelsoorten op deze locatie te zien was. In korte tijd konden in en om de plas onder meer lepelaar, visdief, meerkoet, knobbelzwaan, oever-, huis-, boeren- en gierzwaluw, buizerd, kokmeeuw, als ook putter en bosrietzanger worden genoteerd. |
Stuw Vechterweerd foto Wim Wijering
Post 4a Stuw Vechterweerd (ruimte voor de Vecht / vistrap)
Slechts een klein stukje verder stond Gerrit Jan van Dijk, ecoloog van het Waterschap Drents Overijsselse Delta, ons even later op te wachten bij de Stuw Vechterweerd. Hij verhaalde over de Vecht, die bij Hardenberg vanuit Duitsland ons land binnenstroomt, de rijkdom van het aantal vissoorten en de aanleg van een ingenieuze vistrap. Deze laatste maakt deel uit van het programma “Ruimte voor de Vecht”. Verschillende organisaties werken samen om de Vecht om te vormen tot een half natuurlijke laaglandrivier. Gerrit Jan liet weten dat stuwen voor allerlei trekkende vissoorten onneembare barrières zijn, wat met een vistrap kan worden opgeheven. Hier maken palingen, die vanuit zee naar het binnenwater trekken en weer terug dan ook volop gebruik van. Zelfs de zeeforel wordt hier soms gesignaleerd. Ook binnenwatertrekkers, zoals snoek, sneep en karper maken intussen gebruik van de vistrap. Tussen het luisterwerk door vielen gevlekte smalbok, koevinkjes en landkaartjes op, alsmede enkele vogelsoorten als aalscholver, zwartkop, ringmus, blauwe reiger en visdief.
Slechts een klein stukje verder stond Gerrit Jan van Dijk, ecoloog van het Waterschap Drents Overijsselse Delta, ons even later op te wachten bij de Stuw Vechterweerd. Hij verhaalde over de Vecht, die bij Hardenberg vanuit Duitsland ons land binnenstroomt, de rijkdom van het aantal vissoorten en de aanleg van een ingenieuze vistrap. Deze laatste maakt deel uit van het programma “Ruimte voor de Vecht”. Verschillende organisaties werken samen om de Vecht om te vormen tot een half natuurlijke laaglandrivier. Gerrit Jan liet weten dat stuwen voor allerlei trekkende vissoorten onneembare barrières zijn, wat met een vistrap kan worden opgeheven. Hier maken palingen, die vanuit zee naar het binnenwater trekken en weer terug dan ook volop gebruik van. Zelfs de zeeforel wordt hier soms gesignaleerd. Ook binnenwatertrekkers, zoals snoek, sneep en karper maken intussen gebruik van de vistrap. Tussen het luisterwerk door vielen gevlekte smalbok, koevinkjes en landkaartjes op, alsmede enkele vogelsoorten als aalscholver, zwartkop, ringmus, blauwe reiger en visdief.
Post 4b Stuw Vechterweerd (energiewinning via waterkracht)
Nadat we het bruggetje over de Vecht waren overgestoken, maakten we kennis met Leander Broere, ruimtecoach bij NMO, woonachtig in Dalfsen. Hij vertelde vol elan over de plannen, afkomstig van inwoners uit Dalfsen zelf, om bij de stuw een klein formaat waterkrachtcentrale aan te leggen. Hij hoopt dat hiermee over enige tijd 400 huishoudens kunnen profiteren van deze energiebron. Aanvankelijk waren de plannen bij de overheid niet bespreekbaar vanwege de hoge kosten, maar de winning van duurzame energie uit de rivier kan wel degelijk op een rendabele wijze gebeuren met het prototype wat Leander ons liet zien. De planvoering verkeert intussen in een vergevorderd stadium. Teruglopend naar de fietsen zagen we op de kade Gerrit Jan van Dijk zitten met een loei van telelens, die heerlijk onderuit gezakt foto’s zat te maken van duikende visdiefjes. Leuk om te horen was dat hij, net als ik, onlangs voor natuurdoeleinden in Georgië is geweest.
Nadat we het bruggetje over de Vecht waren overgestoken, maakten we kennis met Leander Broere, ruimtecoach bij NMO, woonachtig in Dalfsen. Hij vertelde vol elan over de plannen, afkomstig van inwoners uit Dalfsen zelf, om bij de stuw een klein formaat waterkrachtcentrale aan te leggen. Hij hoopt dat hiermee over enige tijd 400 huishoudens kunnen profiteren van deze energiebron. Aanvankelijk waren de plannen bij de overheid niet bespreekbaar vanwege de hoge kosten, maar de winning van duurzame energie uit de rivier kan wel degelijk op een rendabele wijze gebeuren met het prototype wat Leander ons liet zien. De planvoering verkeert intussen in een vergevorderd stadium. Teruglopend naar de fietsen zagen we op de kade Gerrit Jan van Dijk zitten met een loei van telelens, die heerlijk onderuit gezakt foto’s zat te maken van duikende visdiefjes. Leuk om te horen was dat hij, net als ik, onlangs voor natuurdoeleinden in Georgië is geweest.
Kennismaking met Leander Broere foto Wim Wijering
|
Gerrit Jan met een loei van een telelens foto Wim Wijering
|
|
Post 5 Kasteel van Regteren
Weer gezeten op het stalen ros kachelden we door naar de volgende locatie; de brug over de Vecht bij Dalfsen. Daar had Gerlof Veldhuis van de cultuurhistorische kring Dalfsen zich geposteerd met (verge)zicht op het Kasteel van Regteren. Dit is het enige kasteel in de provincie Overijssel uit de middeleeuwen dat nog bewaard is gebleven. Helaas konden we het niet bezichtigen, omdat de bewoners al vele jaren gesteld zijn op hun privacy. Op boeiende en humoristische wijze werd het adeldom en z’n markante bewoners van weleer beschreven en weten we nu waar de uitdrukking “Stinkend rijk” vandaan komt. Het kasteel wordt overigens nog steeds door nazaten van de familie van Rechteren Limpurg bewoond. Tijdens de uitleg dwaalde onze aandacht soms af naar het water van de Vecht waar diverse ringmussen te bewonderen waren net als huiszwaluwen zoekend naar nestmateriaal. |
Huiszwaluwen ~nestmateriaal verzamelend foto Wim Wijering
|
Te leen allerlei gereedschap voor landschapsonderhoud foto Wim Wijering
|
Post 1a Depot Landschap Overijssel
Omdat de drie volgende sessies plaats vonden op onze startplek (landgoed “de Horte”), koersten we aansluitend terug naar de Poppenallee, waar we werden begroet door ons eigen verenigingslid Jan Oldekamp, die als depotbeheerder werkzaam is bij Landschap Overijssel. Hij liet ons een kijkje nemen in het depot wat er zoal aan goed onderhouden gereedschap en overig materieel aanwezig is. Wat velen wellicht nog steeds niet weten is dat Landschap Overijssel vanuit drie verschillende depots (de Horte, Deventer en de Lutte) gereedschap uitleent aan vrijwilligers, die in hun eigen omgeving aan de slag willen voor natuur en landschap. Ook onze Vereniging doet nogal eens een beroep op de geboden faciliteiten van L.O. Bij dit alles moet je denken aan uitleen van aanhangwagens, ladders, steek- en andere schoppen, harken, grondboren, helmen, handzagen, handschoenen, snoeischaren, beschermingsmiddelen etc. etc. Ook aan de bekende EHBO-doos wordt gedacht. Waarschijnlijk komt er over enige tijd een 4e depot bij (Bornerbroek). L.O. levert op deze wijze een waardevolle bijdrage aan het beheer van natuur en landschap in onze provincie. |
|
Post 1b Hoogstamfruitbomen
Op hetzelfde landgoedterrein kregen we vervolgens uitleg van Adri Klein Nibbelink, die zich al jaren vanuit Raalte inzet voor het behoud van karakteristieke hoogstamfruitbomen. Duizenden hectares fruitbomen zijn indertijd gerooid, waardoor veel landschaps- en ecologische waardes verloren zijn gegaan. Tegenwoordig is er naast deze elementen ook veel aandacht voor het gebruik en de verwerking van fruit. Ruim 20 jaar geleden werden door L.O. de eerste zogeheten hoogstambrigades opgericht. De leden van deze brigades helpen al jarenlang eigenaren en belangstellenden bij het noodzakelijke snoeien en de aanplant van nieuwe fruitbomen. Inmiddels zijn is het aantal brigades gestegen tot 23, die jaarlijks circa 2400 fruitbomen snoeien. Ga d’r maar aan staan! |
Adri Klein Nibbelink met uitleg over hoogstamfruitnomen folto Wim Wijering
|
Volop aandacht voor de broeihoop van de ringslang foto Wim Wijering
|
Post 1c Broeihoop ringslang
Iets verder op stonden Henk van Gerner en Tom Gronheid, die beiden iets hebben met broeihopen en ringslangen. Zij toonden ons op locatie een dergelijke broeihoop, bestaande uit rottend organisch materiaal (blad, compost, mest) afgedekt met takken, snoeiafval etc. Vooral paardenmest schijnt in een broeihoop belangrijk te zijn. Het moet in ieder geval een hoop zijn met een broeitemperatuur van pakweg 25 tot 30 ° C en een hoog vochtigheidsgehalte. Hierin leggen de ringslangvrouwtjes doorgaans 10 tot 15 eieren. Er moet overigens wel loofhout en water in de directe nabijheid zijn. Landgoed “de Horte” voldoet aan al deze voorwaarden. Geregeld worden er dan ook jonkies, die uitgebroed (of is het uitgebroeid?) zijn, op het terrein gesignaleerd. Ze voeden zich vooral met kikkers, larven en salamanders. |
Na al deze wetenswaardigheden was het tijd voor een overheerlijke biologische streeklunch, met heerlijke sapjes en konden we tussen de hap en snap door genieten van de zang en het gitaarspel van de tuinman op “de Horte”. Hij was ook degene, die gedichten voorlas, onder andere over de drie deftige dikke dames in de trant van “Liesje leerde lotje lopen langs (de) lange lindelaan”. Ook had hij een poëtisch en geestig verhaal over een toekomstige schoonzoon.
|
Post 6 Natuurvisie Overijssel
Onze volgende stop was gelegen aan de Papenallee, nadat we een lange beukenlaan waren doorgefietst. Daar troffen we een “oude bekende” in de persoon van Rob Messelink van de Provincie, die indertijd (vorige symposium) de plannen rondom de Natuurvisie Overijssel heeft geïntroduceerd. Destijds wilde hij van veel bewoners in Overijssel weten hoe de natuurvisie er naar de toekomst toe in hun ogen uit zou moeten zien. Daartoe zijn in het afgelopen jaar veel praatsessies gehouden en kwam vooral het item “jeugd en natuur” bij veel mensen bovendrijven. Iets waar wij binnen onze Vereniging overigens ook al geruime tijd mee bezig zijn. In dat verband vroeg Rob ons in gedachten terug te gaan naar onze kindertijd en te achterhalen waar ons inziens ooit het natuurvonkje moet zijn overgeslagen. Samensteller dezes kreeg vervolgens de gelegenheid om z’n eerste echte natuurervaring te delen met de overige groepsleden. Mijn jongste herinneringen zijn die van een zesjarige, die met het blote oog (een verrekijker hadden we in die tijd niet) vol bewondering een zingende veldleeuwerik nakeek totdat deze als het ware in de wolken verdween, aanvankelijk niet meer te zien was en daarna al zingend op nagenoeg dezelfde plek terug keerde. Dat beeld is nooit meer verdwenen; wel helaas heel veel veldleeuweriken in ons land. 
|
Het beeld van een zingende veldleewerik is nooit meer verdwenen foto Wim Wijering
Post 7
Duurzaam Hoonhorst Voor onze laatste post reden we door naar het dorpje Hoonhorst wat in 2010 de duurzaamheidsprijs won en met het prijzengeld o.a. heeft geïnvesteerd in glazen daken en zonnepanelen. Door zelf de verantwoordelijkheid voor de leefbaarheid van hun dorp op zich te nemen mag Hoonhorst zich sinds 2016 zelfs twee jaar lang het meest vernieuwende dorp van Nederland noemen. Alle inwoners zijn aan de slag gegaan met duurzame energiebronnen, vervoer, omgang met de voedselketen, afvalbeheersing etc. etc. In de Potstal, gelegen tegenover de molen van Fakkert ontmoetten we Antje Kingma, een Hoonhorstster in hart en nieren, die trots is op haar dorp en maar wat graag het succesverhaal van Hoonhorst aan ons wilde vertellen. Zij deed dat aan de hand van een power-pointpresentatie. Ze verhaalde daarbij over een naar Canada geëmigreerde dorpsgenoot, die zich recentelijk bij terugkeer de ogen heeft uitgekeken hoe Hoonhorst zich ontwikkeld heeft. Om voor de landelijke dorpsvernieuwingsprijs in aanmerking te komen hebben alle inwoners zich laten inspireren door de drie G’s, oftewel: groen, gezond en gemeenschappelijk. Enige tijd geleden is daar met het woord gezelligheid een vierde G aan toegevoegd. Het was bijzonder te horen dat ze nu alvast een film hebben gemaakt hoe Hoonhorst er in 2050 uit zal zien. |
Tot slot: Groene visionair
Tegen 15.30 uur waren we terug bij de landgoedtuin van De Horte. Daar werd de dag officieel afgesloten door de directeur van NMO, niet echter dan nadat hij de winnaar bekend had gemaakt van het Groene Visioen. De eer om als groene visionair door het leven te gaan, viel dit jaar te beurt aan Theo von Piekartz, voorzitter van de IVN Oldenzaal, sinds kort ook lid van onze eigen Vereniging. De duidelijk verraste deelnemer aan het veldsymposium ontving, naast deze prestigieuze titel ook een geldprijs van € 250,00 voor zijn “groene visioen”.
Tegen 15.30 uur waren we terug bij de landgoedtuin van De Horte. Daar werd de dag officieel afgesloten door de directeur van NMO, niet echter dan nadat hij de winnaar bekend had gemaakt van het Groene Visioen. De eer om als groene visionair door het leven te gaan, viel dit jaar te beurt aan Theo von Piekartz, voorzitter van de IVN Oldenzaal, sinds kort ook lid van onze eigen Vereniging. De duidelijk verraste deelnemer aan het veldsymposium ontving, naast deze prestigieuze titel ook een geldprijs van € 250,00 voor zijn “groene visioen”.
De kersverse Groene visionairTheo von Piekartz (links) foto Wim Wijering
Theo stoort zich al lange tijd aan het feit dat er op veel plekken in de natuur prikkeldraad te vinden is wat afgedankt is en functieloos in de natuur achterblijft. Omdat dit materiaal niet altijd opvalt en roestig is, brengt dit risico’s met zich mee voor zowel mens als dier. Hij bracht deze zienswijze, samen met een aanpakvoorstel ter kennis van het NMO, die van zijn idee bijzonder gecharmeerd was. Samen met andere IVN afdelingen en de schooljeugd wil Theo namelijk het prikkeldraadprobleem gaandeweg in geheel Overijssel gaan tackelen. Het is de bedoeling om de opbrengst van het aldus ingezamelde materiaal aan een goed doel te schenken. Samensteller dezes kan zich helemaal in de plannen van Theo vinden en heeft aangeboden te bemiddelen om deze aanpak ook binnen ons eigen Verenigingsgebied en de schooljeugd te promoten.
Onder het genot van een biologisch hapje en drankje is er nog een poosje gezellig nagepraat en konden we terugzien op een meer dan geslaagde dag.
Auteur en foto’s: Wim Wijering
Onder het genot van een biologisch hapje en drankje is er nog een poosje gezellig nagepraat en konden we terugzien op een meer dan geslaagde dag.
Auteur en foto’s: Wim Wijering
|
Volg ons ook op
|
|