NATUUR- EN VOGELWERKGROEP --"DE GRUTTO"
  • Home
  • Aktiviteiten
    • Landschapsonderhoud
    • Jaarprogramma
    • Excursie verslagen
    • Ringaktiviteiten
    • Vogeltrektellingen >
      • Vogeltrektelling 10 september 2022
    • Waarnemingen
  • Werkgroepen
    • Weidevogel bescherming
    • Uilen
    • Zwaluwen
    • Nestkasten
  • Foto 's
    • Recente foto's
    • Natuurkalender
    • Amfibieën en reptielen
    • Flora
    • Juffers en libellen
    • Landschappen
    • Paddenstoelen
    • Vlinders
    • Vogels
    • Zoogdieren
    • Aruba
  • Jeugd
    • Scholenproject Red de vlinder en de bij 2020
    • Scholenproject Red de vlinder en de bij 2019
    • Scholenproject Red de vlinder en de bij 2018
    • Scholenproject Red de vlinder en de Bij 2017
    • Scholenproject Red de vlinder en de bij 2016
    • Jeugdnatuurgroep
    • Voorlichting en educatie
  • Overig
    • Soortbeschrijving
    • Bijzondere verhalen
    • Reisverslagen
    • Natuurnieuws
    • Vraag en Antwoord
    • Uit de oude doos
    • In memoriam
  • Contact

natuurkalender januari 2019

Ook de eerste maand van het nieuwe jaar ligt weer achter ons. Deze verliep vooral erg nat; er viel dan ook veel regen. Naar het zich laat aanzien is het watertekort wat er vorig jaar door de vele droge maanden is ontstaan, inmiddels weer aardig aangevuld. De zon liet helaas op heel veel dagen verstek gaan. Wel hebben we kunnen genieten van meerdere ijsdagen en warempel weer eens wat sneeuw. Er kon deze maand dan ook op fotografiegebied eindelijk weer eens aandacht worden besteed aan de bekoringen van Koning winter. Dat is eigenlijk toch wel wat bij de maand januari hoort. 

Verder hebben we deze maand oog gehad voor de maansverduistering op 21 januari j.l. en de hieraan vooraf gegane dagen. Verder werd er ook weer extra aandacht besteed aan onze gevleugelde vrienden. Dit keer kunnen we u in dit verband opnames laten zien van: Pontische meeuw, smient, kuifeend, knobbelzwaan, ruigpootbuizerd, boomkruiper, graspieper, kneu, glanskop en roodborst. 

Het schimmelrijk wordt dit keer gevormd door paddenstoelen met prachtige namen, als: bruine satijnzwam en muizenstaartje. Ook de vaak ten onrechte bij de schimmels geplaatste rode heidelucifer en het gezellig draadwatje krijgen dit keer een plaatsje in onze natuurkalender. Bijna gewoontegetrouw sluiten we ook nu weer af met een tweetal zonsondergangen. 

Wij wensen u wederom veel kijk- en leesplezier toe. Geattendeerd wordt ook op de overige rubriekfoto’s. Daar zit vast en zeker ook iets van uw gading bij (kwestie van de link aanklikken). 
​

De maandsessie januari beginnen we met een drietal opnames, waarbij voor de verandering de maan eens een hoofdrol krijgt.
Foto
Vrijwel volle maan 18-01-2019 Nijstad Weerselo foto Wim Wijering
Onwetend van de voorgaande interesse werd er door één van de collega-natuurfotografen een dag later ook een foto van de maan gemaakt. Deze keer werd er echter voor gekozen om de nu nagenoeg volle maan een plaatsje te geven op een landschapsfoto bij het vallen van de avond. De maan is nu eenmaal een object dat bijna elke fotograaf wel eens probeert vast te leggen. Het betrof de vooravond van de maansverduistering, die enkele uren later zijn beslag kreeg en wel op 21 januari j.l. Natuurlijk mochten de kolganzen op de voorgrond op deze foto niet ontbreken.
Foto
Bloedmaan ~ ontduistering ~ 20-01-2019 Weert foto Selva Wilbers - Wijering
Als kind al was samensteller dezes gefascineerd door die heldere bol aan het firmament, waarbij al snel werd uitgelegd dat het een planeet was, net als de aarde, maar dan heel ver weg. De maan kennen we ook als Luna. Dat is de wetenschappelijke benaming. Niet zelden wordt deze naam ook bij de geboorte aan kinderen gegeven. Heel toepasselijk; een naam gerelateerd aan het universum! Na een heerlijk dagje foto’s maken en vogelen viel bij thuiskomst op dat er een vrijwel volle maan aan het firmament te zien was. Aldus de rijstzak op de auto; de 400 mm op de camera en snel nog wat laatste foto’s als afsluiting van een inspirerende dag. Bijgaand het resultaat, compleet met zichtbare kraters. Wist u trouwens dat de maan te boek staat als de enige natuurlijke satelliet van de aarde en dat het één van de vijf grote manen van ons zonnestelsel is? De aarde en de maan worden ook wel eens als dubbelplaneet aangeduid; ze hebben namelijk een gemeenschappelijk zwaartepunt waar beide omheen draaien.
Foto
Maanopkomst 19-01-2019 Haaksbergerveen foto Laurents ten Voorde
De enige natuurfotografe in ons gezelschap verdient echter de meeste lof, want zij offerde op 21 januari een deel van de nachtrust op door de “ontduistering” van de maan op de gevoelige plaat vast te leggen. Om u een beeld te geven: de eclips begon om 03.36 uur en eindigde om 08.50 uur. De volledige maansverduistering vond plaats van 05.41 tot 06.44 uur; iets meer dan een uur dus. Door het ontbreken van bewolking was dit bijzondere fenomeen dit keer goed te zien. Tijdens de verduistering zelf bevond de maan zich volledig in de (kern)schaduw van de aarde. Wel nog was er in die fase een rood licht zichtbaar, die een rode gloed over de maan wierp. Dat is wat wij verstaan onder bloedmaan. In enkele fotoshots is deze geleidelijke verschuiving in en aan het firmament vastgelegd en tot één foto samengevoegd. ​
De meeste foto’s deze maand zijn als te doen gebruikelijk bij daglicht gemaakt; zo ook de nu volgende vogelfoto’s. Allereerst maar eens deze niet al te vaak in Twente opduikende Pontische Meeuw (Larus cachinnans), die bij de Oelemars in Losser kon worden geportretteerd. In ons land is deze meeuwensoort een schaarse wintergast. Zo te zien is het nog geen adulte vogel, maar een zogeheten 2e winterexemplaar, zoals we dat in vogeljargon noemen. Lange tijd heeft men deze meeuwensoort beschouwt als een ondersoort van de geelpootmeeuw (Larus michahellis). De relatief lange snavel, de doffe pootkleur en de tamelijk witte koptekening en de donkere ogen zijn op de foto goede determinatiekenmerken. Het valt overigens lang niet altijd mee om deze soort op naam te brengen. ​
Foto
Smient ~ man ~ 21-01-2019 Kanaal Almelo-Nordhorn Agelo foto Leo Wijering
Foto
Pontische meeuw ~ 2e jaars vogel ~ 18-01-2019 Oelemars Losser foto Wim Wijering
In een wak op het Kanaal Almelo Nordhorn zwom op enig moment tussen een groepje meerkoeten ook een Smient (Anas penelope). De mannetjes zien er in broedkleed kleurrijk uit. Kenmerkend zijn dan de kastanjebruine kop en gele kruin (zoals op de foto). Merkwaardig genoeg was er slechts één exemplaar aanwezig, terwijl we de smient toch vooral kennen van grote(re) groepen. Vaak is de soort al van ver te horen vanwege de hoge fluittonen, die deze eendensoort produceert. Het "wieuw wieuw" van de mannetjes is vaak al van ver te horen. Veel vogelaars kennen ‘m dan ook vooral als fluiteend. Net als ganzen zijn smienten echte grazers. Waterplanten worden evenmin versmaad. Het is wat men noemt een echte vegetariër. Nederland is een belangrijk land voor overwinterende smienten. Zij zijn bij ons aanwezig van november tot en met maart. Overzomeren doen ze hier evenwel ook in toenemende mate. ​
Met hun zwart-witte verenpak en opvallende kuif zijn de mannetjes van de Kuifeend (Athya fuligula) al van afstand te herkennen. Als je wat dichterbij komt en de zon er op schijnt, is op de kop vaak een blauw-  dan wel groenachtige glans te zien. Ook het gele oog valt dan goed op. Deze foto is eveneens gemaakt op het Kanaal Almelo Nordhorn. De kuifeend is een echte duikeend; dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld de wilde eend, die vooral als grondeleend te boek staat. Nederlandse broedvogels overwinteren voornamelijk in Zuid- Europa en Engeland. De overwinteraars in Nederland, zoals ook deze twee, zijn waarschijnlijk afkomstig uit Centraal- en Noord-Europa. 
Foto
Knobbelzwaan ~ juveniel met halsring ~ 09-01-2019 Kanaal Almelo Nordhorn Agelo foto Wim Wijering
Foto
Kuifeenden ~ mannetjes ~ 09-01-2019 Kanaal Almelo Nordhorn foto Wim Wijering
Op hetzelfde kanaal dobberde ook één enkele juveniele Knobbelzwaan (Cygnus olor). Dit exemplaar viel op vanwege de gele halsband met individuele code. In de nazomer van 2016 is men in Groningen begonnen met het aanbrengen van halsringen. Het gaat om een beproefde methode die belangrijke resultaten oplevert en geen onaanvaardbare risico’s voor vogels met zich meebrengt. Doel van dit wetenschappelijk onderzoek is namelijk inzicht te krijgen in verplaatsingen / trekbewegingen zowel in de winter als in de ruiperiode, emigratie naar andere broedgebieden en overleving. Ook wordt inzicht verkregen in sociale relaties (partnerkeuze, partnertrouw, duur van familieverbanden, ouderzorg, etc.). Op afstand zijn de halsbanden met een verrekijker of telescoop goed afleesbaar. Meldingen kunnen worden gedaan bij www.geese.org ​​
Verheugend nieuws was er deze maand te melden vanuit Agelo. Reeds vanaf de Kerst verblijft er op de Ageler-es namelijk een Ruigpootbuizerd (Buteo lagopus); een soort die we hier maar spaarzaam te zien krijgen. Deze buizerdachtige uit de toendragebieden van Scandinavië heeft de grote en aaneengesloten voedselstroken, die hier in het kader van de biodiversiteit zijn ingezaaid, leren waarderen. Ditzelfde gold en geldt nog steeds voor tal van zaadetende vogels en kleine zoogdieren, die deze overlevingsgebiedjes intussen ook hebben ontdekt. Vooral op deze laatste diergroep (muizen) heeft deze ruigpootbuizerd al “biddend” zijn scherpe ogen laten vallen. Ruigpootbuizerds zijn iets groter dan gewone buizerds en hebben wat langere vleugels. De duidelijkste kenmerken zijn evenwel de contrasterende witte staart met donkere eindband, de donkere polsvlekken, het donkere borstbuikgedeelte en de lichte koptekening. Net als in 2011 overwinteren er deze winter veel meer ruigpootbuizerds in Nederland dan normaal.
Foto
Kneutjes ~ bij inzaaistrook ~ 18-01-2019 Ageler-es foto Wim Wijering
Foto
Ruigpootbuizerd 09-01-2019 Ageler-es foto Wim Wijering
In het kader van a. het scholenproject “Red de vlinder en de bij”, b. de aanleg van voedselakkers ter vergroting van de overlevingskansen van de patrijs en c. het gebiedsgericht beleid Noordoost Twente zijn er binnen ons verenigingsgebied het afgelopen jaar veel stroken en soms zelfs hele percelen ingezaaid met allerlei bloem- en graanmengsels. Hoe belangrijk dat is voor de biodiversiteit hebben we het afgelopen jaar veelvuldig mogen ervaren. Nog afgezien van de vele (bestuivende) insectensoorten, die hiervan hebben geprofiteerd, zijn het in deze periode van voedselschaarste ook de vinkachtigen, die zich in grote aantallen hebben “gestort” op deze welkome zaadrijke voedselbronnen. De foto van deze neerstrijkende Kneutjes (Linaria cannabina) is daar een mooi voorbeeld van. Al lang hebben we niet meer zoveel zwermen vogels in de buurt gezien. Het waren (en zijn eigenlijk nog steeds) niet alleen kneutjes, maar ook grote groepen groenlingen, kepen, vinken, putters, geelgorzen, maar ook hout- en holenduiven die hier dagelijks op te vinden zijn. Daar word je als fervent vogelliefhebber echt weer eens blij van. 
Op de naburige Reutummer-es kon deze maand eindelijk ook weer eens een Boomkruiper (Certhia brachydactyla) op de gevoelige plaat worden vastgelegd. Eigenlijk hoort achter de wetenschappelijke naam ook nog de toevoeging “megarhynchos” geplaatst te worden. Dat is namelijk de ondersoort die hier in West Europa voorkomt. De nominaatvorm (Certhia brachydactyla brachydactyla) moet je wat lager zoeken, namelijk in Zuid Europa. Boomkruipers zijn doorgaans lastig te fotograferen. Ze zijn niet alleen klein van stuk, maar ook nog eens erg beweeglijk. Mooi op de foto is te zien dat ze een dunne sikkelvormige snavel bezitten, die zeer geschikt is om insecten en larven uit spleten in de bast of uit de schors van een boom te peuteren. Ze vallen bij deze bezigheden amper op. Karakteristiek voor deze soort is de wijze van voedselverzameling. De vogel hipt als het ware vanaf de voet van de stam spiraalsgewijs langs de boomstam omhoog.  Op enig moment vliegen ze naar een naburige boom, waarna het hele ritueel zich op identieke wijze herhaalt. Als je dit “kunstje” eenmaal kent, kun je je voorbereiden op de eerstvolgende shots, hetgeen ook bij deze foto is gebeurd. ​
Foto
Glanskop 20-01-2019 Dinkeldal Losser foto Leo Wijering
Foto
Boomkruiper 21-01-2019 Reutummer-es foto Leo Wijering
Zoals bekend mag worden verondersteld, lijkt de Glanskop (Poecile palustris) sprekend op de matkop. Gelukkig is hun zang behoorlijk verschillend, alhoewel je daar in de winterperiode weinig aan hebt. De matkop houdt vooral van een natte omgeving. In tuinen, maar vooral bossen met rijke ondergroei, voelt de glanskop zich thuis. Qua uiterlijk heeft de matkop vergeleken met de glanskop een soort stierennek. Ook de kinvlek is meestal iets groter dan die van de matkop, maar de verschillen zijn uiterst klein. Het petje van de glanskop is daarnaast glanzend zwart en dat van de matkop dof zwart. Maar ook dat verschil valt lang niet altijd op. Na een grondige bestudering zijn we er zeker van dat de vogel op de foto een glanskop is. Glans- en matkoppen zijn als het ware in te delen in de categorie tweelingsoorten. Dat zijn soorten, die uiterlijk heel erg veel op elkaar lijken, maar gewoon, zonder te paren, naast elkaar (kunnen) leven. Andere voorbeelden zijn tjiftjaf en fitis, visdiefje en Noordse stern,  bonte- en withalsvliegenvanger en nachtegaal en Noordse nachtegaal.
We zijn nu aanbeland bij een serie foto’s, waarbij in deze specifieke wintermaand ook sneeuw en ijs aan bod komen. Wat bijvoorbeeld te denken van deze Graspieper (Anthus pratensis) in de sneeuw! Dat krijgen u en ik vast en zeker niet al te vaak te zien. Het is echter een bekend gegeven dat Scandinavische graspiepers in staat zijn de winter trotseren, zelfs als er sneeuw ligt. Kleine groepjes uit noordelijker streken komen hier in kleine aantallen in de winter naartoe. Onze graspiepers hebben zich al een tijdje geleden terug getrokken in Zuidwest-Europa. Zij keren pas in maart en april terug naar de broedgebieden. Graspiepers gaan graag even op een molshoop staan om de omgeving te verkennen. Dat doen ze uit puur lijfsbehoud. Bij gevaar duiken ze weg in het gras of vliegen op. ​
Foto
Roodborst ~ in de sneeuw ~ 31-01-2019 Dinkeldal Losser foto Leo Wijering
Foto
Graspieper ~ in de sneeuw ~ 31-01-2019 Oelemars Losser foto Rinus Baaijens
Roodborstjes (Erithacus rubecula) in de sneeuw zien we daarentegen veel vaker, althans als er sneeuw ligt. Ze steken met hun oranjerode borst en gezicht mooi af tegen een besneeuwde omgeving. Ze zijn op voederplekken behoorlijk dominant, soms bij het agressieve af en dan vooral tegen soortgenoten. Het zijn felle rakkers die zowel in de zomer als in de winter hun territorium fel verdedigen. Verder zijn roodborstjes van nature erg nieuwgierig. Als je je rustig gedraagt in de natuur, komen ze eerder op je af dan dat ze van je wegvliegen. Momenteel hebben we weer veel Scandinavische roodborstjes te gast. Erg schaars zijn ze op dit moment niet. Zowel in onze eigen omgeving als landelijk eindigde de roodborst namelijk tijdens de nationale tuinvogeltelling op plaats 9. ​
Als het begint te vriezen en te sneeuwen zijn natuurfotografen vaak niet meer te houden. Dan moeten ze eenvoudigweg naar buiten. En dat is maar goed ook, want anders zouden we u menig plaatje niet kunnen laten zien. Het vastleggen van de witte winterpracht begint deze keer met een opname van het Kanaal Almelo -Nordhorn, die ten tijde van de opname deels dichtgevroren was. Bovendien had het de nacht ervoor gesneeuwd. Je moet er dan wel op tijd bij zijn, want voor je het in ons land weet, begint het direct al weer te ontdooien. De uitverkoren locatie leent zich bij uitstek voor opnames tijdens alle jaargetijden, maar ook bij zonsopkomsten en zonsondergangen. Het is dan ook niet vreemd dat hier intussen heel wat foto’s zijn gemaakt. De aanwezigheid van de rietkragen aan weerszijden van dit kanaal geeft de opname iets extra’s, alhoewel de lichtomstandigheden (grauw en grijs) op dat moment allesbehalve ideaal waren.
Foto
Winters landschap 23-01-2019 Kanaal Almelo Nordhorn foto Wim Wijering
Foto
Winters landschap 24-01-2019 Eerder Achterbroek foto Laurents ten Voorde
Een ander winters landschap werd gemaakt in het Eerder Achterbroek ten noordwesten van Den Ham. Hier waan je je honderd jaar terug in de tijd. Dit prachtig stukje Salland is eigendom van Natuurmonumenten en is gelukkig gespaard gebleven tijdens het ruilverkavelingsgeweld. Bij deze foto is gekozen om in het sneeuwdecor één van de oude boerderijen (met rieten dak en drinkput) langs de 4,5 km lange wandelroute op te nemen. Boerderijen spelen sowieso een belangrijke rol in dit oude Saksische hoevenlandschap. Lente, zomer, herfst of winter; het maakt eigenlijk niet uit, want de Eerder Achterbroek is in alle jaargetijden mooi. Ieder seizoen heeft immers zijn eigen schoonheid en geeft de streek haar eigen aanblik.
In hetzelfde gebied werd ook deze bijzondere opname gemaakt waarop ijspegels tot wel anderhalve meter lang te zien zijn. In onze kindertijd braken we ze wel eens af en hielden er spelenderwijs gevechten mee. We stonden er niet bij stil dat dat best wel eens gevaarlijk kon zijn. Deze spelletjes duurden echter doorgaans niet lang, omdat de pegels al snel afbraken. Ook zogen we er wel eens op, ~ net als bij een lolly ~ en lieten de pegels daarna versmelten in de mond. De kinderen van nu hebben daar waarschijnlijk nauwelijks (nog) weet van. Hebt u er trouwens wel eens bij stil gestaan hoe ijspegels eigenlijk ontstaan? Dat gebeurt als water, meestal van smeltende sneeuw of ijs over een rand druipt en geleidelijk weer bevriest. Als er water langzaam langs een ijspegel druipt, worden ze langer en langer, zoals te zien op bijgaande foto. Deze ijspegels hebben alleen maar kunnen ontstaan omdat er tijdens het proces sprake moet zijn geweest  van temperatuurverschil. ​
Foto
IJspegels ~1 a 1,5 meter lang ~ 24-01-2019 E erder Achterbroek foto Laurents ten Voorde
Foto
Rijpvorming aan een eikenblad 19-01-2019 Haaksbergerveen foto Laurents ten Voorde
Ook ijs kan in de vrije natuur allerlei vormen aannemen, zoals in de onderhavige situatie bij de Doorbraak in Borne. De fotograaf in kwestie heeft de gemaakte foto betiteld als “ijskunst”. En dat is het ook eigenlijk, terwijl er geen mensenhand aan te pas is gekomen. De foto is bewust onderbelicht om een andere doortekening van het ijs te krijgen. De groenige kleur komt door het gras er achter. Als je dergelijke foto’s wilt maken is het in de meeste gevallen gewoon een kwestie van letten op bevroren details. Daar moet je overigens wel oog voor hebben en dat heeft kennelijk lang niet iedereen. ​
Als het vriest kun je je als macrofotograaf ook heerlijk uitleven op ijskristallen. IJskristallen kun je in de natuur in allerlei vormen tegenkomen. De meest bekende zijn die van wolkjes en sneeuw. ’s Winters kunnen er echter ook andere verschijningsvormen optreden, zoals ijsbloemen en verschillende vormen van rijp. In de onderhavige situatie heeft er rijpvorming plaats gevonden op / aan een eikenblad. Zoals u zelf kunt constateren, contrasteren de ijskristallen op de foto mooi met het blad. De vorming van kristallen begint altijd op een stofdeeltje, een vuiltje op het voorwerp, een oneffenheid en soms zelfs op een zandkorrel. Vanaf dit punt groeit het kristal verder aan door aanvriezing van waterdamp. Om de kristallen meer naar voren te laten komen, is een deel van de opname uitvergroot en als inzet in de foto geplaatst. ​
Foto
IJskunst 29-01-2019 Doorbraak Borne foto Rinus Baaijens
Foto
IJzige natuurkunst 24-01-2019 Eerder Achterbroek foto Laurents ten Voorde
Dat de één toch nog weer anders naar ijzige tafereeltjes kijkt dan de ander, laat bijgaande foto zien.  Door de vorst van de afgelopen tijd ontstonden er soms ook prachtige structuren in bevroren plassen en poelen. Deze foto kreeg van de fotograaf in kwestie de titel mee: “IJzige natuurkunst”. Via facebook heeft hij andere natuurfotografen opgeroepen met de vraag of zij de afgelopen tijd wellicht ook mooie ijsstructuren hebben gefotografeerd. Niet bekend is in hoeverre hierop is gereageerd. Feit is dat ook hij oog heeft voor details, tijdens de winterse omstandigheden in januari.
Je zou bij al die foto’s met sneeuw en ijs bijna vergeten dat januari ook heel wat dagen telde, waarbij het kwik ruim boven het vriespunt uitkwam. Zoals gezegd regende het veel in januari, waardoor de groei van menige paddenstoel niet stokte. Aldus kon ook deze maand aandacht aan het schimmelrijk worden besteed. Afgebeeld is waarschijnlijk een Bruine Satijnzwam (Entoloma sericeum) in gewelfde vorm (vroeg stadium). Hierbij wordt aangetekend dat het determineren van paddenstoelen uit het geslacht Entoloma bijna alleen mogelijk is met behulp van microscopische kenmerken. Wij als natuurfotografen hechten veelal meer waarde aan het esthetische aspect dan aan de wetenschappelijke benadering en beschadigen de schimmels iever niet. Een 100 % zekere determinatie kan bij een aantal soorten dan ook niet altijd worden gegarandeerd.
Foto
Muizenstaartje 09-01-2019 Buurserzand foto Rinus Baaijens
Niet tot de paddenstoelen behorend, maar wel vaak in één adem genoemd, is het Gezellig Draadwatje (Trichia scabra). Deze slijmzwam oftewel myxomyceet heeft zijn naam te danken aan het feit dat ze als groep “knusjes” tegen elkaar groeien. Ze vallen op door hun fel gele kleur en lijken op het eerst gezicht op maiskorrels. Ze komen voor op zowel dood hout als op boomschors en zijn vanaf de herfst tot in de wintermaanden te vinden. Het gezellig draadwatje is in ons land een matig algemene soort. Mooi om te vermelden is dat onze 12 jarige kleinzoon Jaimey niet alleen deze slijmzwam heeft ontdekt, maar ook zelf de foto heeft gemaakt. Jong geleerd is oud gedaan zullen we maar zeggen.
Foto
Bruine satijnzwam 09-01-2019 Buurserzand foto Rinus Baaijens
Waar we qua determinatie wel vrij zeker van zijn is dit zogeheten Muizenstaartje (Beaospora myosura); een fragiel paddenstoeltje wat op dennenappels of kegels van sparren groeit. Deze naam  is in de natuurwereld eigenlijk best verwarrend. Aan deze naam is namelijk ook een plantje te koppelen en natuurlijk een deel van een muis. Gelukkig gebruikt men sinds kort de benaming muizenstaartzwam. Dan hoeft er geen misverstand meer te zijn. Zoals u kunt zien, zitten er meestal een paar muizenstaartzwammetjes op één “appel” of zo uw wilt kegel. De kleur van het minuscule paddenstoeltje is rossig bruin met lichte rand en een donker centrum. Het onder de grond zittende deel van dit paddenstoeltje heeft afstaande, stijve haren. Dat is waaraan deze soort zijn naam te danken heeft.
Foto
Gezellig draadwatje 02-01-2019 Weerterbos foto Jaimey Wilbers
Foto
Rode heidelucifer 02-01-2019 omgeving Weert foto Wim Wijering
De twee laatste foto’s van deze maand hebben we bewaard voor het Haaksbergerveen. Weliswaar zijn de opnames op twee verschillende locaties gemaakt, maar in beide gevallen is sprake van een zonsondergang. Bij deze foto is de keuze gemaakt voor een scherpe begroeiingsvoorgrond. Daarmee is de zon ondergeschikt gemaakt aan de compositie. De zon zorgt echter wel met z’n late licht voor de oranjebruine kleurtekening wat dergelijke foto’s zo speciaal maakt. Door een langere sluitertijd te gebruiken komen in de onderhavige situatie de zachte tinten in de lucht beter tot hun recht.
De Rode Heidelucifer (Cladonia floerkeana) behoort weliswaar niet tot het schimmelrijk, maar wordt er wel vaak mee geassocieerd. De rode heidelucifer behoort evenwel tot de korstmossen. Dit zijn over het algemeen taaie organismen, die op de meest onwaarschijnlijke plaatsen kunnen groeien en overleven. Deze fraai gekleurde soort staat bekend als een echte pionierssoort. De naam is niet geheel toevallig gekozen, zoals de foto laat zien. Deze kortsmossoort wordt nogal eens verward met andere Cladoniasoorten, zoals het veel er op lijkend Rood bekermos (Cladonia coccifera). Bij de Rode heidelucifer ontbreekt evenwel de bekervorm. ​
Foto
Zonsondergang 19-01-2019 Haaksbergerveen foto Laurents ten Voorde
Foto
Zonsondergang 19-01-2019 Haaksbergerveen foto Rinus Baaijens
Veel mensen maken de fout om bij het ondergaan van de zon te vroeg te stoppen met fotograferen. Niet zelden worden de kleuren vanaf dat moment niet zelden intenser als de zon achter de horizon is verdwenen. Vaak kun je gaandeweg nog een prachtige rode gloed op de achtergrond verwachten, zoals ook bij deze opname. Verder contrasteren de “vegen” in de donkerblauwe lucht ons inziens goed bij deze rode gloed. Met deze foto beëindigen wij editie 171 van deze maandelijks op onze site terug te vinden natuursessie. Wij hopen dat u, net als ons, op een prettige en natuurlijke manier aan het nieuwe jaar bent begonnen.
Samenstelling: Wim Wijering           E-mail: wimwijering@hotmail.com
​

Foto’s: Leo en Wim Wijering, Rinus Baaijens, Laurents ten Voorde, Selva Wilbers – Wijering, alsmede Jaimey Wilbers    ​
Uiteraard hebben we in deze maand nog veel meer foto’s gemaakt, dan we in deze natuurkalender hebben weergegeven. Wij willen u deze opnames niet onthouden, omdat hier ook veel mooi materiaal bij zit. Oordeelt u echter zelf door hier te klikken. De foto’s kunt u vergroten, net als bij de natuurkalender, door er op te klikken. 
Copyright © 2014 Natuur en Vogelwerkgroep "De Grutto" | Sitemap | Colofon | ​Contact​