help vogels de winter door 2018
|
Woord vooraf:
Bij koude hebben vogels - mede door hun hoge lichaamstemperatuur van circa 42° C extra veel energie nodig. Dit geldt vooral voor de kleinere soorten. Zo eet een koolmees elke dag globaal zijn eigen gewicht aan voedsel. Bovendien zijn ’s winters de dagen kort, wat hun mogelijkheden tot het vinden van genoeg voedsel beperkt. Ze moeten overdag dan ook voldoende reserves opbouwen om tijdens koude nachten de temperatuur op peil te houden. Daarnaast is ingeval van vorst en sneeuw het voedsel ook nog eens moeilijk bereikbaar. Wanneer je je realiseert dat voedsel zoeken de belangrijkste bezigheid van vogels is, is het begrijpelijk dat overleven in een dergelijke periode extra moeilijk wordt. Langdurige voedselschaarste zorgt voor verzwakking van onze gevleugelde vrienden en verstoort de stofwisseling. Daardoor zijn ze eerder vatbaar voor ziektes. |
Koolmees moet in de winter zijn eigen gewicht aan voedsel eten foto Wim Wijering
|
Vogels kunnen onder dergelijke omstandigheden wel wat extra hulp gebruiken; niet alleen door ze (bij) te voeren, maar ook door rekening te houden met hun directe leefomgeving. Maak bijvoorbeeld de tuin niet, zoals dat zo mooi heet, winterklaar maar laat op bepaalde plekken het blad liggen. Daar zit namelijk heel veel natuurlijk voedsel in, wat we veel te vaak in de groenbak laten verdwijnen.
Eric ter Brake bezig met het maken van voederhuisjes foto Wim Wijering
|
Jeugd dichtbij huis betrekken bij de Natuur:
Eén der Nijstadbewoners in Weerselo (Eric ter Brake) is begin november bezig gegaan om voor kennissen in de buurt voederhuisjes te maken. Omdat ondergetekende tot één van deze kennissen behoort, werden al snel de koppen bij elkaar gestoken en ontstond spontaan aan de keukentafel het idee om de jeugd te betrekken bij het voeren van vogels in de winter. Binnen onze Vereniging laten we namelijk al jaren achtereen kinderen van basisscholen op allerlei leuke manieren kennis maken met de natuur. Het is goed dat kinderen reeds op jeugdige leeftijd in contact worden gebracht met de natuur. Dat is niet alleen goed voor hun ontwikkeling, maar levert hopelijk in de toekomst ook nieuwe enthousiaste natuurbeschermers op. |
|
Als bekwaam timmerman werd door Eric al snel een nieuw model (prototype Eric - genoemd naar de ontwerper) ontwikkeld, wat de kinderen zelf in elkaar kunnen zetten. Om de jeugd nog actiever bij dit alles te betrekken, werd ook het maken van vetbollen en het rijgen van pindaslingers toegevoegd. Het idee om de jeugd te betrekken bij het project “Help de vogels de winter door” (overigens een initiatief van Vogelbescherming Nederland) was hiermee geboren.
Om dit wat groter aan te pakken, werd het plan interlokaal “gelanceerd” bij de projectgroep NEOL (Natuureducatie op locatie). Hierin zitten vertegenwoordigers van natuurverwante organisaties uit de gemeenten Dinkelland en Tubbergen. Ondergetekende maakt hier - namens onze Vereniging - deel van uit. Het idee werd al snel met enthousiasme begroet met als motto: “Dat is leuk, maar vooral ook nuttig en leerzaam”. De Kerstvakantie leek voor deze gezamenlijke buitenschoolse activiteit uitermate geschikt. En aldus geschiedde. 
De presentatie help de vogels de winter door foto Wim Wijering
|
Het prototype Eric voldoet prima in de prakrtijk foto Wim Wijering
|
In no-time werden allerlei voorbereidingen getroffen om dit op vijf verschillende locaties in beide gemeentes tot uitvoer te brengen. Dit in navolging van het scholenproject “Red de vlinder en de bij”, waaraan, net als aan NEOL, elders in dit verslag aandacht wordt besteed. Er werden allerlei benodigdheden aangeschaft, een gelijknamige powerpoint samengesteld, vrijwilligers geworven en voorbeeldmodellen gemaakt voor alle vijf locaties. In meerdere weekbladen en in de Twentsche Courant, de Tubantia, werd uitgebreid aandacht gevraagd voor de op handen staande activiteiten. Deze vonden uiteindelijk plaats op 28 december 2017, zowel als op 04 en 05 januari 2018.
|
Onze deelname op 28 december j.l. :
De Scoutinggroep Weerselo bood spontaan voor dit doel hun clubgebouw aan de Alofssteeg aan ten behoeve van de jeugdige knutselaars met hun ouders en grootouders. Vijf leden van de scouting, waaronder enkele jeugdleden, verleenden op deze dag hand- en spandiensten. Ook acht vrijwilligers van onze Verenging - en uiteraard “onze” ontwerper - stonden klaar om alles in goede banen te leiden. Enkele leden van de bevriende vogelwerkgroep uit Geesteren (SVG) kwamen eveneens poolshoogte nemen. 
Vooral mezen maken gretig gebruik van het voedsel foto Wim Wijering
Oma helpt de kleindochter mee bij het timmerwerk foto Wim Wijering
|
Het scoutinggebouw in Weerselo foto Wim Wijering
In de beboste omgeving van het gebouw was reeds vroegtijdig een voederplek ingericht met als middelpunt het bewuste voederhuisje. De kinderen (leeftijd 4 -11 jaar) kregen, voorafgaand aan het “echte werk“, te zien dat van het aangeboden voedsel door de vogels (vooral mezen) gretig gebruik gemaakt werd. Ook het voorbeeldmodel werd voor het namaken goed bestudeerd. Aansluitend kregen de kids met hun begeleiders en uiteraard alle vrijwilligers een presentatie te zien welke vogels zoal in de tuin voorkomen, wat voor voedsel wel en niet goed voor ze is en natuurlijk waarom hulp in de winter noodzakelijk. Ook werden ze alvast voorbereid op de op stapel staande Nationale Tuinvogeltelling. De interactie met de kinderen, afkomstig uit respectievelijk Weerselo, Oldenzaal, Saasveld, Deurningen en Hengelo verliep voortreffelijk. Het was verheugend op te merken dat de soortenkennis bij een aantal grotere kinderen niets te wensen overliet. Dat maken we ook wel eens anders mee. Wethouder Duursma van de gemeente Dinkelland gaf bij de presentatie acte de présence en liet weten er veel van te hebben opgestoken.
Een enkeling mag het zelfs met de accuboormachine proberen foto Wim Wijering
|
Daarna werden de kinderen in groepjes opgedeeld. De grootste groep kon niet wachten om met het timmeren te beginnen. Het was prachtig om te zien en te horen hoe enthousiast ze met stoere materialen als een hamer en spijkers aan de slag gingen. Kinderen vinden dit vaak al vanaf jonge leeftijd leuk. Omdat er ook enkele schroeven benodigd waren, mocht een enkeling ook alvast oefenen met een accuboormachine. Een tweede groep hield zich ondertussen bezig met het rijgen van pinda’s. De benodigde zakjes met doppinda’s lagen reeds klaar. Het rijgen gebeurde door doppinda’s op puntig staaldraad te “spietsen”. Vooraf was namelijk uitgetest dat het gebruik van stopnaalden en touw geen onverdeeld succes was. Met een tangetje werd de staaldraad aan het eind pasklaar gemaakt voor het huisje. De derde activiteit (het maken van vetbollen) gebeurde buiten. Boven een vuurkorf werd vet omgesmolten waarin zonnepitten en zaad werd vermengd. Een dennenappel aan een touwtje in een plastic bekertje vormde de basis voor de “vetbol”. Enkele kinderen hadden vooraf met hun vader zelf dennenappels in het bos verzameld en daarna gedroogd.
Bij het rijgen van de doppinda's hebben de kinderen wel wat hulp nodig foto Wim Wijering
Bakker Jos bakt met de jeugd broodjes boven een heus kampvuur foto Wim Wijering
|
Buiten vetbollen maken mbv een pan boven een vuurkorf foto Wim Wijering
|
Bakker Jos zorgde ter afsluiting van de middag nog voor een mooie verrassing door met de kinderen en menige volwassene boven een heus kampvuur broodjes, gestoken aan een bamboesteel, te bakken. Vuur spreekt bij menigeen nu eenmaal, en zeker bij kinderen, tot de verbeelding. Gloeiende wangetjes en heerlijke zelfgebakken broodjes is toch je ware!
Al met al kwamen er in Weerselo - inclusief kinderen - circa 45 personen opdagen. Het aantal kinderen had wat ons betreft wel iets meer mogen zijn. Wellicht volgend jaar beter. Voor de volwassenen was er op deze middag koffie en thee en voor de kinderen ranja. Voordat de kinderen vol trots met hun zelfgemaakte spulletjes naar huis gingen, kregen ze ook nog een zoekkaart met daarop 25 tuinvogels en flyers van Vogelbescherming Nederland mee om te kunnen deelnemen aan de Nationale tuinvogeltelling. Ook ontvingen ze het infoblad “wintervoedering en vogels”.
Al met al kwamen er in Weerselo - inclusief kinderen - circa 45 personen opdagen. Het aantal kinderen had wat ons betreft wel iets meer mogen zijn. Wellicht volgend jaar beter. Voor de volwassenen was er op deze middag koffie en thee en voor de kinderen ranja. Voordat de kinderen vol trots met hun zelfgemaakte spulletjes naar huis gingen, kregen ze ook nog een zoekkaart met daarop 25 tuinvogels en flyers van Vogelbescherming Nederland mee om te kunnen deelnemen aan de Nationale tuinvogeltelling. Ook ontvingen ze het infoblad “wintervoedering en vogels”.
Overige locaties:
In totaal gingen circa 200 voederhuisjes en evenzovele pindaslingers en vetbollen als “zoete broodjes over de toonbank”. Nadien hebben er nog eens 70 hun weg gevonden naar huisgezinnen met kinderen elders. Alleen al in Denekamp bij het museum Natura Docet Wonderrijck Twente togen circa 90 kinderen vol trots met hun zelfgemaakte huisjes huiswaarts. Dat gebeurde op respectievelijk 28 december en op 04 januari j.l. Menige jeugdige bleek op deze locatie afkomstig uit een andere provincie dan de onze. Het museum kreeg tijdens beide dagen niet alleen hulp van leden van de Heemkunde Denekamp, maar eveneens van leerlingen van het TCC in het kader van hun maatschappelijke stage. Ook de LTO liet zich op deze dag niet onbetuigd.
In totaal gingen circa 200 voederhuisjes en evenzovele pindaslingers en vetbollen als “zoete broodjes over de toonbank”. Nadien hebben er nog eens 70 hun weg gevonden naar huisgezinnen met kinderen elders. Alleen al in Denekamp bij het museum Natura Docet Wonderrijck Twente togen circa 90 kinderen vol trots met hun zelfgemaakte huisjes huiswaarts. Dat gebeurde op respectievelijk 28 december en op 04 januari j.l. Menige jeugdige bleek op deze locatie afkomstig uit een andere provincie dan de onze. Het museum kreeg tijdens beide dagen niet alleen hulp van leden van de Heemkunde Denekamp, maar eveneens van leerlingen van het TCC in het kader van hun maatschappelijke stage. Ook de LTO liet zich op deze dag niet onbetuigd.
Het timmeren is een precisiewerkje foto Wim Wijering
|
Wethouder Erik Volmerink sprak de kinderen in Geesteren toe foto Wim Wijering
Bij de Aloysiusschool in Geesteren had de Stichting Vogelwerkgroep Geesteren de spulletjes op 04 januari j.l. als steeds weer perfect voor elkaar. Alles was dan ook tot in de puntjes voorbereid voor een goede ontvangst. Op de activiteiten kwamen circa 40 personen af, waaronder 26 kinderen. Alle materialen lagen keurig klaar en aan de drie activiteiten (voederhuisjes timmeren, vetbollen maken en pindaslingers rijgen) werd zelfs nog een vierde toegevoegd. De kinderen gingen hier naderhand namelijk niet alleen met een voederhuisje, maar ook met een zelfgemaakt nestkastje naar huis. Ze kwamen bijna handen tekort om alles mee te krijgen. Wethouder Erik Volmerink van de gemeente Tubbergen sprak de kinderen en hun begeleiders toe en benadrukte het belang van de natuur, de biodiversiteit en natuurlijk de interesse van de jeugd.
|
Heb ik mooi gemaakt, toch foto Wim Wijering
|
De interesse voor de powerpoint was groot in Mander foto Wim Wijering
Ook bij de speciaal door Landschap Overijssel opengestelde Watermolen van Frans in Mander, was de bezoekinteresse op 04 januari j.l. groot. Onder leiding van de Jeugdnatuurclub Vasse, Mander en Hezingen en vrijwilligers van L.O. timmerden 16 kinderen er lustig op los, maakten even zovele vetbollen en regen vele doppinda’s aan elkaar. Zij werden bij dit alles begeleid door tenminste evenveel volwassenen. Net als in Geesteren werd de middag door ondergetekende opgeluisterd met de powerpoint “Help de vogels de winter door”. Evenals in Weerselo was de vogelkennis onder de kinderen hier hoog en dat geeft hoop voor de toekomst.
|
|
Op 05 januari j.l. was het de beurt aan de Jeugdnatuurclub Ootmarsum, voortkomend uit de Heemkunde- / Vogelwerkgroep Ootmarsum. Zeventien enthousiaste kinderen namen op de Basisschool de Meander deel aan genoemd winterprogramma voor de vogels. Het geheel werd begeleid door een aantal ouders en leden van de Vogelwerkgroep Ootmarsum. Na afloop waren ook hier de kinderen, net als op de andere locaties, bijzonder trots op het eindresultaat. Op deze locatie kregen ze zelfs nog extra vetbollen en pindanetjes mee naar huis.
|
Bijzonder trots op het eindresultaat in Ootmarsum foto Wim Wijering
|
Benodigde en gebruikte materialen:
Samen met Eric en het leden van museum Natura Docet Wonderrijck Twente (NDWT) is in het voortraject een lijst met benodigde spullen samengesteld, bestaande uit duurzaam cederhout, spijkers, schroeven, haakjes, doppinda’s, metaaldraad, touw, strooivoer, voeder- en vetbakjes, smeltvet, gereedschap etc. etc. Uit kostenbesparende overwegingen is veruit het meeste materiaal collectief aangeschaft en daarna gedistribueerd. Onze Vereniging heeft vooral veel energie gestoken in de voorbereidingen.
Samen met Eric en het leden van museum Natura Docet Wonderrijck Twente (NDWT) is in het voortraject een lijst met benodigde spullen samengesteld, bestaande uit duurzaam cederhout, spijkers, schroeven, haakjes, doppinda’s, metaaldraad, touw, strooivoer, voeder- en vetbakjes, smeltvet, gereedschap etc. etc. Uit kostenbesparende overwegingen is veruit het meeste materiaal collectief aangeschaft en daarna gedistribueerd. Onze Vereniging heeft vooral veel energie gestoken in de voorbereidingen.
Nationale tuinvogeltelling:
Voor de 15e keer werd in het weekend van 27 en 28 januari de Nationale Tuinvogeltelling gehouden. In het gehele land namen hieraan meer dan 65.000 mensen deel en werden ruim een miljoen vogels geteld. Uit de resultaten van Vogelbescherming Nederland kwam naar voren dat aan de oproep om mee te doen 98 gezinnen uit de gemeenten Dinkelland en Tubbergen gehoor hebben gegeven. Menig gezin en menig kind, die bij onze gezamenlijke jeugdactiviteit aanwezig waren heeft meegedaan. Aan dit onderdeel is een afzonderlijk artikel gewijd. Deze treft u eveneens op de website aan.
Voor de 15e keer werd in het weekend van 27 en 28 januari de Nationale Tuinvogeltelling gehouden. In het gehele land namen hieraan meer dan 65.000 mensen deel en werden ruim een miljoen vogels geteld. Uit de resultaten van Vogelbescherming Nederland kwam naar voren dat aan de oproep om mee te doen 98 gezinnen uit de gemeenten Dinkelland en Tubbergen gehoor hebben gegeven. Menig gezin en menig kind, die bij onze gezamenlijke jeugdactiviteit aanwezig waren heeft meegedaan. Aan dit onderdeel is een afzonderlijk artikel gewijd. Deze treft u eveneens op de website aan.
Bij de tuinvogeltelling de huismus op plek 1 foto Wim Wijering
|
Net als landelijk werd ook in onze contreien de huismus het meest geteld. In beide gemeenten eindigden de koolmees en de pimpelmees respectievelijk op de tweede en de derde plek. Dat was ook landelijk het geval. Er werden opvallend genoeg veel minder merels gezien in de Nederlandse tuinen dan afgelopen jaren. Deze trend was ook bij ons te zien. Zowel landelijk als bij ons verdween deze uitgesproken tuinvogel uit de top drie en schoof door naar de vijfde plek. Goed om te weten is dat de deelnemers aan de tuinvogeltelling het leuk en interessant vonden om mee te doen. Belangrijker nog dan dat is dat gelijktijdige en grootschalige tellingen een schat aan informatie opleveren.
|
Woord van dank:
Met name is een woord van dank verschuldigd aan Eric ter Brake, die achter de schermen heel veel (voor)werk heeft verricht, met name op timmermansgebied. Ook zijn we dank verschuldigd aan Martijn van der Vechte voor het beschikbaar stellen van het scoutinggebouw en aan Jeroen Ottink voor een deel van de organisatie, de distributie van de goederen en de financiële afhandeling. Verder is een welgemeend dankjewel op zijn plaats aan het adres van Cafetaria van Olffen (voederbakjes) en firma Artica (haakjes, schroeven spijkers en metaaldraad). Zij stelden belangeloos het gevraagde materiaal beschikbaar. Ook de ABTB Bijen, tuincentrum Oosterik (beide vogelvoeders) en houthandel Bulthuis (hout) zijn we erkentelijk, omdat zij hun goederen tegen gereduceerde prijzen hebben aangeboden. Ook wil ondergetekende bij dezer graag dankzeggen aan onze eigen vrijwilligers, te weten: Marian oude Tijdhof, Sylvia Schepers, Herman Griep, Jos Schabbink, Gerard Boerrigter, Christian Mensink en Alwie Wanink.
Met name is een woord van dank verschuldigd aan Eric ter Brake, die achter de schermen heel veel (voor)werk heeft verricht, met name op timmermansgebied. Ook zijn we dank verschuldigd aan Martijn van der Vechte voor het beschikbaar stellen van het scoutinggebouw en aan Jeroen Ottink voor een deel van de organisatie, de distributie van de goederen en de financiële afhandeling. Verder is een welgemeend dankjewel op zijn plaats aan het adres van Cafetaria van Olffen (voederbakjes) en firma Artica (haakjes, schroeven spijkers en metaaldraad). Zij stelden belangeloos het gevraagde materiaal beschikbaar. Ook de ABTB Bijen, tuincentrum Oosterik (beide vogelvoeders) en houthandel Bulthuis (hout) zijn we erkentelijk, omdat zij hun goederen tegen gereduceerde prijzen hebben aangeboden. Ook wil ondergetekende bij dezer graag dankzeggen aan onze eigen vrijwilligers, te weten: Marian oude Tijdhof, Sylvia Schepers, Herman Griep, Jos Schabbink, Gerard Boerrigter, Christian Mensink en Alwie Wanink.
Zowel de kinderen als de volwassenen hebben genoten foto Wim Wijering
|
Hopelijk helpen we samen veel vogels de winter door foto Wim Wijering
|
Tot slot:
Zowel de kinderen als de volwassenen hebben met volle teugen van deze geslaagde activiteit genoten. De werklust en het enthousiasme wat aan de dag werd gelegd, heeft meer dan aanstekelijk gewerkt. Hopelijk wordt het gezegde “Jong geleerd is oud gedaan” in de toekomst ook bewaarheid. Als ik dit schrijf heeft de winterkou na twee kwakkelende maanden toch enigszins vat gekregen op de omgeving. Vriesweer, koude nachten en bevroren wateren; het is eenvoudigweg geen prettige tijd voor onze vogels. Zeker nu hebben ze niet alleen van de jeugd, maar ook van ons als volwassenen, wat extra steun nodig. Hopelijk komen veel tuinvogels dankzij onze inspanningen gezond en wel de winter door. Eén ding staat nu alvast. Op NEOL-niveau krijgt deze jeugdactiviteit in 2018 met zekerheid een vervolg. Dit naar aanleiding van alle positieve reacties die we de afgelopen tijd hebben mogen ontvangen. Eén misverstand willen we tot slot nog uit de wereld helpen, namelijk dat er alleen maar in periodes van kou gevoerd zou mogen worden. Deze denktrant is onjuist. Veel soorten hebben tegenwoordig te kampen met achteruitgang. Bijvoeren kan daarbij - het hele jaar door - helpen. Vergeet dan niet dat (vers) water net zo belangrijk is als voedsel.
Zowel de kinderen als de volwassenen hebben met volle teugen van deze geslaagde activiteit genoten. De werklust en het enthousiasme wat aan de dag werd gelegd, heeft meer dan aanstekelijk gewerkt. Hopelijk wordt het gezegde “Jong geleerd is oud gedaan” in de toekomst ook bewaarheid. Als ik dit schrijf heeft de winterkou na twee kwakkelende maanden toch enigszins vat gekregen op de omgeving. Vriesweer, koude nachten en bevroren wateren; het is eenvoudigweg geen prettige tijd voor onze vogels. Zeker nu hebben ze niet alleen van de jeugd, maar ook van ons als volwassenen, wat extra steun nodig. Hopelijk komen veel tuinvogels dankzij onze inspanningen gezond en wel de winter door. Eén ding staat nu alvast. Op NEOL-niveau krijgt deze jeugdactiviteit in 2018 met zekerheid een vervolg. Dit naar aanleiding van alle positieve reacties die we de afgelopen tijd hebben mogen ontvangen. Eén misverstand willen we tot slot nog uit de wereld helpen, namelijk dat er alleen maar in periodes van kou gevoerd zou mogen worden. Deze denktrant is onjuist. Veel soorten hebben tegenwoordig te kampen met achteruitgang. Bijvoeren kan daarbij - het hele jaar door - helpen. Vergeet dan niet dat (vers) water net zo belangrijk is als voedsel.
Auteur en foto’s: Wim Wijering
|
Volg ons ook op
|
|