Excursie workumerwaard 28 mei 2022
De excursie van vandaag naar de Workumerwaard (eigendom van it Fryske Gea) verloopt iets anders dan vooraf gepland. We worden namelijk twee dagen van tevoren door onze natuurgids Willem Boersma gebeld dat het hoofdbestanddeel (wandeling door het gebied, waarbij we veel jonge weidevogels, visdiefjes en eendenkuikens te zien zouden krijgen) helaas niet door kan gaan. De weersvoorspellingen voor de excursiedag zijn namelijk van dien aard dat het uit natuurbewust oogpunt niet verantwoord is het gebied te betreden. Daarvoor is van onze kant alle begrip, hoe spijtig ook. Willem laat evenwel weten dat het gebied ook vanaf de weg veel te bieden heeft en dat het vrijwel zekert droog blijft. Hij geeft bovendien een aantal veelbelovende tips als we de excursie op eigen initiatief door willen laten gaan. Na overleg met enkele bestuursleden besluiten we daarom om de excursie niet te cancelen, maar gewoon lekker af te reizen naar Friesland.
Van de 15 deelnemers, die zich vooraf hadden aangemeld, haken er door de berichtgeving 9 af. Zij kregen achteraf bezien het ongelijk aan hun zijde, want het werd een mooie en bijzondere excursie voor de zes, die wel zijn gegaan.
Uiteindelijk vertrekken we vanuit Weerselo met 2 voertuigen en verheugen ons op een mooi alternatief programma. Wij hebben er zin in! De voorspellingen voor die dag komen inderdaad uit. Het is op de 28e te koud voor de tijd van het jaar (± 13 ° C en de wind wakkert aan tot windkracht 4 à 5). Een excursie door dit prachtige gebied zou voor de jonge kuikentjes in het gebied dan ook zeker niet goed zijn geweest.
Uiteindelijk vertrekken we vanuit Weerselo met 2 voertuigen en verheugen ons op een mooi alternatief programma. Wij hebben er zin in! De voorspellingen voor die dag komen inderdaad uit. Het is op de 28e te koud voor de tijd van het jaar (± 13 ° C en de wind wakkert aan tot windkracht 4 à 5). Een excursie door dit prachtige gebied zou voor de jonge kuikentjes in het gebied dan ook zeker niet goed zijn geweest.
Rond 10.00uur rijden we via Fernwoude de Slinkewei in Workum binnen. Op de plek waar we met onze gids de Workumerwaard zouden zijn ingetrokken, worden de benen gestrekt. Het is de hoogste tijd voor koffie met een broodje! De grutto wordt hier op een bijzondere manier welkom geheten. Natuurlijk kijken we direct rond en zien meteen scholeksters, brandganzen, tureluurs en bergeenden. Terwijl we van de koffie genieten vindt één der onzen een jong eendenkuiken. Het beestje is moederziel alleen en loopt midden op de weg. In de verste verte zijn er geen moeder en andere kuikens in de buurt te zien.
|
Het beestje bibbert en heeft het kennelijk koud. De beide dames in ons gezelschap warmen het kleintje een poosje handmatig op. Natuurlijk worden er ook foto’s van dit schatje gemaakt! Daarna wordt het diertje terug gezet in het hoge gras; uiteraard bij de waterkant. De thermoskannen worden opgeborgen en zachtjes rijden we naar het uitzichtpunt bij het IJsselmeer. De weg er naartoe is lang en er valt veel te zien en te beleven.
|
Het duurt maar even voordat de eerste grutto zich in de wegberm laat zien. Ook horen we overal de zang van veldleeuweriken. Ze vliegen links en rechts over de weg. Menig exemplaar zit midden op de weg of in de berm. We genieten verder van de zang van rietzangers. Bijna bij elk hekwerk, waar maar een beetje opgaande begroeiing staat, zit d’r wel één. Uiteraard zijn er op meerdere plekken ook kieviten te zien. Hoeveel weidevogels zullen hier wel niet overal zitten! Jammer overigens van al die windmolens op zo'n paradijselijke plek. Nochtans is er verbazing alom over dit prachtige gebied! De terreinen zijn namelijk knalgeel van de ontelbare grote ratelaars. In de verte zien we hele paarse velden vol echte koekoeksbloemen. Als je wat nauwkeuriger kijkt, bloeien er ook heel wat orchissen en moerasvergeetmijnietjes. Overal zijn alarmeren grutto’s, tureluurs, scholeksters en kieviten te horen. Dat duidt op veel jong leven. Het laat ons weidevogelhartje een tikkeltje harder kloppen.
|
Dan zien we ineens een merkwaardig schouwspel. Zes volwassen tureluurs zijn aan het bakkeleien met elkaar. Dat komt omdat twee tureluurkuikens van alle kanten worden geterroriseerd. Ze moeten regelmatig rennen voor hun leven. We hebben wel een half uur staan kijken naar dit merkwaardige tafereeltje. Is hier sprake van jaloezie bij twee “kinderloze” paartjes ?
|
Tussen de bloeiende ratelaars ontdekken we ook een gruttoman met kleurringen en iets verderop zit nog een gruttowijfje op het nest. Verderop zien we een meerkoet met jongen en zwemt er ook een paartje kuifeenden in een brede sloot. Er vliegen tientallen gierzwaluwen over het gebied en zo nu en dan komen we ook visdiefjes tegen.
|
We parkeren de auto bij de uitkijkpost en van bovenaf hebben we een goed zicht op het IJsselmeer. Honderden nog niet geslachtsrijpe knobbelzwanen zijn er te zien op het water. Als de verrekijkers worden gericht op het plasdrasgedeelte zien we ook foeragerende kluten, krakeenden, bergeenden, Nijlganzen en-– tig grauwe ganzen. Niet veel later kunnen er foto’s worden gemaakt van vlak over ons hoofd scherende gierzwaluwen en een alarmerende grutto, die voor korte tijd blijkt geeft van zijn ongenoegen dat wij kennelijk in de buurt zijn van zijn kroost. Wij hadden eigenlijk nog een andere uitzichtplateau “It Soal” willen bezoeken maar van veraf is reeds te zien dat er veel kitesurfers op het water zijn. Het wordt tijd om verder te rijden. Het is grappig dat een haas van ons weg loopt en precies weet hoe hij moet manoeuvreren om niet door het water te hoeven.
|
Op de weg terug richting Workum stoppen we bij Piaam om een bezoek te brengen aan de vogelkijkhut. Als we de auto’s hebben geparkeerd, vliegt er een grote mantelmeeuw over en is in de verte een koekoek te horen. We steken de straat over en lopen het gebied in. Omdat het nog steeds zo winderig is, is er maar weinig vogelgezang. Rietzangers en bosrietzangers laten zich echter wel horen, evenals een waterral. Blauwborsten, die hier vast en zeker zitten, doen hun snavel evenwel niet open. Er vliegt een mannetje bruine kiekendief en langs het pad bloeit fluitekruid en smeerwortel.
|
We verlaten het gebied en rijden richting Makkum, waar we onderweg in een brede sloot nog 2 zonnende schildpadden ontdekken. De haven is de voor ons bekende stop om een visje te “happen”. Daar moet je op het buitenterras wel mee oppassen, want we zijn getuige van het feit dat een kokmeeuw zomaar een stuk vis uit de hand grist van een mevrouw, die net een hap wil nemen. Je had dat verbouwereerde gezicht moeten zien! Best wel komisch eigenlijk. De dader wordt voor alle zekerheid op de gevoelige plaat vastgelegd.
|
Onderweg naar de hut valt ons oog op een zwaar gehavende vlinder. Met veel moeite krijgen we het onooglijke beestje op naam. Verrassend genoeg is het een argusvlinder, die het bijzonder slecht doet in ons land. Hopelijk heeft deze fladderaar intussen voor nakomelingen gezorgd. Over de waarnemingen vanuit de kijkhut kunnen we kort zijn. De score hier beperkt zich tot 1 enkele grote zilverreiger, een viertal bergeenden, een stuk of 12 foeragerende kluten en verder wat krakeenden en grauwe ganzen.
|
We zijn echter nog lang niet klaar met onze excursie. We rijden om Workum heen en zijn op weg naar het Workumer Nieuwland. Daar zouden we wellicht harlekijntjes (orchideeën) kunnen zien. Voor die tijd willen we echter eerst nog even de toerist uithangen. Op de grens met Hindeloopen, langs het spoor en achter de zeedijk van het IJsselmeer, staat een bijzonder gebouw; een zogeheten stelpboerderij, maar dan op z’n kop! Je weet niet wat je ziet. De boerderij staat met de nok in het grasland. Daarboven bevindt zich het woongedeelte. De reden om deze Friese boerderij om te keren klinkt simpel. In de nok zit normaliter veel ruimte waar je niks of weinig mee kunt. De eigenaar zal gedacht hebben: “dat is eeuwig zonde”. Als je de boerderij op z’n kop zet, dan wordt die ruimte wel benut. Het uitzicht lijkt zo te zien van alle kanten prachtig.
|
Aangekomen bij het genoemde natuurgebied parkeren we de auto’s bij wat woningen, waar putters, groenlingen en Turkse tortels te zien en te horen zijn. We lopen het pad in wat langs het gebied voert. Ook hier weer volop grote ratelaars. Een paartje krakeenden zit vredig bij elkaar. In het aangrenzende slootje is het wit van de stijve waterranonkel. Mooi hoor! We zien zo hier en daar in de wegberm wat orchideeën, maar harlekijnen kunnen we - na wat plussen en minnen - niet ontdekken. Wel echter diverse gevlekte rietorchissen. Een tureluur laat al alarmerend weten dat er jongen in de buurt zijn. Datzelfde geldt voor zijn grotere broer, de grutto. Ook de veldleeuwerik zingt hier nog en in de lucht buitelen kieviten.
|
We vervolgen lopend onze weg. Het is bijzonder dat rechts van het pad alles gecultiveerd is en links de natuur haar gang mag gaan. Om het gecultiveerde gedeelte (maïsland) zijn wel ruwe stroken aangebracht. Hierin kunnen jonge kuikens bij onraad schuilen. We ontdekken meerdere kievitpullen op het land. Ze zijn ver weg van de ouders. De beestjes trekken zich van ons evenwel niet veel aan,. De brede sloot rechts van ons blijkt kennelijk een goede barrière. Er wordt pas alarm geslagen als kokmeeuwen te dicht in de buurt komen.
|
We verlaten het gebied en gaan op zoek naar het nest van de zeearend, die op dit moment 3 jongen heeft. Dat is in de buurt van het plaatsje Koudum. Vanaf een doodlopend weggetje is het omvangrijke nest al van ver te zien. Uiteraard blijven we op behoorlijke afstand, maar met de verrekijkers en de telescopen kunnen we de 3 jongen op het nest goed bekijken. Aanvankelijk liggen ze plat op het nest, maar opeens richt één van de jongen zich op en doet zelfs wat vliegoefeningen. Dan pas zien we hoe groot ze al zijn en eigenlijk volledig in de veren. Uiteraard worden ook nu weer opnames gemaakt.
|
Een andere vogelfotograaf weet ons te vertellen dat de jongen een half uur eerder nog gevoerd zijn door de ouders. Volgens hem kan het nog best een poosje duren voordat de volgende voedselronde plaats vindt. We kijken op de klok en zien dat het al bijna vijf uur is. Wat gaat zo’n dag toch snel. Tijd dus om weer richting Weerselo te gaan. Het was al met al een mooie dag. Qua soortenaantal was het wellicht niet spectaculair, maar daar ging het ook helemaal niet om. We hebben vooral kunnen genieten van enkele fraaie natuurpareltjes in Friesland. Gezegd mag worden dat onze voorzitter op deze dag wat stilletjes was. Dit i.v.m. een flinke kwetsuur van een dag eerder.
Auteur: Gemma Potijk
Foto’s: Wim Wijering
Foto’s: Wim Wijering