Excursie Lauwersmeer 2018

Op zaterdag 20 augustus reisden we voor een vogelexcursie af naar het Lauwersmeergebied. Het is de jaarlijkse excursie waar menig vogelliefhebber naar uitkijkt. Alhoewel we ook deze keer wel de nodige vogels hebben gezien, hielden de aantallen niet over en werd de excursie nergens spectaculair. De langdurige droogte waar de natuur deze zomer in ons land onder gebukt ging, was ook hier goed merkbaar. Tegen negenen arriveerden de acht deelnemers bij onze vaste startplek, de toegangsweg naar de vogelkijkhut bij het Jaap Deensgat. Amper aanwezig konden een overvliegend witgatje en grote aantallen foeragerende boeren- en huiszwaluwen worden genoteerd. Hieronder ook enkele gierzwaluwen en oeverzwaluwen. Voordat we aan de wandeling naar de vogelkijkhut begonnen, werd onder het genot van een eerste kop koffie en een boterham, alvast een eerste blik geworpen op een enorme hoeveelheid vogels in het Jaap Deensgat.

Speurende blikken naar de vele vogels bij het Jaap Deensgat foto Marcel Grunder

Veel watervogels bij het Jaap Deensgat foto Johan Drop

Ook scheerde er een zwerm van vijftien kemphanen over onze hoofden. In het gras liepen meerdere gele en witte kwikstaarten. Hierbij vormde een bijna geheel wit gekleurde witte kwikstaart een heel opvallende verschijning; een hachelijk bestaan met zoveel rovers in de buurt. Aangekomen bij het roodkeelplasje bleek dit vogelrijke plasje  echter geheel te zijn drooggevallen waardoor hier geen vogel was te bekennen.

Daarbij werd al snel een slechtvalk ontdekt. Een soort die, aangelokt door de honderden foeragerende en pleisterende vogels, hier een vaste waarde is geworden. Een vast gegeven is ook het grote aantal ganzen, voornamelijk grauwe- en brandganzen maar ook andere ganzensoorten als Nijlgans en cascara. Al lopend op weg naar de vogelkijkhut kwamen voortdurend grote aantallen ganzen aangevlogen om zich aan te sluiten bij hun soortgenoten in het Jaap Deensgat. Een groot deel hiervan waren brandganzen.

Brandganzen in de vlucht foto Johan Drop

Watersnip bij het Jaap Deensgat foto Wim Wijering

Voor de vogelkijkhut hadden zich zoals gebruikelijk grote aantallen vogels verzameld, met name de eerder genoemde ganzen en eenden. Hier ook tientallen lepelaars waarvan de poten veelal omhangen waren met allerlei combinaties van kleurringen. De grote zilverreiger foerageerde onverstoorbaar in de plasjes tussen de rietvelden. Het Jaap Deensgat is ook de vaste plek voor de reuzenstern waarvan er ook deze keer enkele werden gezien. Het aantal steltlopers viel echter tegen. Wel scharrelden er watersnippen, een enkele oeverloper en kemphanen, maar daar bleef het ook wel bij. Het paartje boerenzwaluwen in de kijkhut had ook dit jaar weer een nestje met daarin drie jongen die zich gewillig lieten portretteren. Op de terugweg werden rietgors en graspieper gezien en was er aandacht voor de flora zoals parnassia, ogentroost, citroengele honing- en rolklaver en wilde cichorei. Voor vlinders als het icarusblauwtje een bron van nectar.

Boerenzwaluwenjongen lieten zich gewillig portretteren foto Wim Wijering

In de omgeving van de Vlinderbalg zagen we futen, een grote groep kuifeenden op het water en diverse krakeenden en wintertalingen langs de rietkraag. Het aantal aalscholvers en knobbelzwanen was hier aanzienlijk, terwijl op afstand foeragerende visdiefjes waren te zien.  Ook zagen we hier een drietal foeragerende reuzensterns. Deze sterns vertonen een typische vlieghouding (met het kopje naar beneden). De massieve oranjerode snavels vallen daarbij goed op. Een mooie waarneming waren de twee subadulte zeearenden die zich door de verrekijker of telescoop goed lieten bekijken. Deze grootste roofvogel van Nederland die met gespreide vleugels door de lucht zweeft, meet minstens twee meter breed en een meter lang. Sinds 2010 broedt deze 'vliegende deur', zoals zijn bijnaam luidt, in het Lauwersmeer.

Vrouwtje icarusblauwtje op rolklaver foto Wim Wijering

Via het Nieuwe Robbengat, met enkele grote mantelmeeuwen, groepjes putters en groenlingen, ging het verder naar Lauwersmeerhaven. De chauffeur van de vooroprijdende auto had kennelijk grote trek en kon de verleiding niet langer weerstaan en nog voor we de haven hadden verkend op vogels werd er eerst een bezoek gebracht aan de visboer. De vogeloogst in de haven was echter maar mager. Genoteerd werden hier slechts enkele visdiefjes, een groepje steenlopers en een enkele zwarte stern. De fotografen onder ons vermaakten zich daarentegen prima met een tweetal jonge visdiefjes die gevoerd werden door de volwassen vogels.

Broedvogel van het Lauwersmeergebied; de zeearend foto Johan Drop

Adulte met twee juveniele visdiefjes foto Marcel Grunder

Visdief voert jong foto Wim Wijering

De Bantpolder had deze keer op vogelgebied evenmin veel te bieden. Dat had alles te maken met de heersende droogte. Het gebied maakte een verlaten indruk en uitgezonderd één poeltje met amper water was het gebied geheel drooggevallen. Dit poeltje leverde nog wel een bosruiter en een oeverloper op. Dit voorspelde weinig goeds voor de Enzumakeeg, wat gewoonlijk het klapstuk van de excursie vormt. De van regenwaterafhankelijke “keeg” stond dan ook voor het grootste deel droog. Alleen het noordelijke deel stond nog gedeeltelijk onder water. Vanaf de kijkheuvel op die plek konden we gelukkig nog enige tijd genieten van de vogels, die zich hier in het ondiepe water hadden verzameld. Zo konden groenpootruiter, bontbekplevier, oeverloper en ook nog twee juveniele kleine plevieren worden bijgeschreven. Met twee kluten, een juveniele bergeend, wintertalingen, wilde eend en een overvliegende ooievaar was echter ook hier de koek al snel op. Tegen goed 16.00 uur werd weer koers gezet richting Twente, en hoewel de aantallen en soorten wel wat tegenvielen was het bepaald geen straf om weer eens rond te struinen in het Lauwersmeergebied.

Kluut in de vlucht foto Wim Wijering

Jonge bergeend aan de wandel in de Ezumakeeg foto Wijering

Auteur: Johan Drop

Foto's: Marcel Grunder, Wim Wijering en Johan Drop

Hieronder vindt u nog een overzicht van de overige foto's die er die dag gemaakt zijn.