Eurobirdwatch 2020
Algemeen
Duizenden vogelaars in heel Europa telden het afgelopen weekend de trekvogels op weg naar het zuiden. Het ging daarbij om miljoenen vogels. Elk jaar weer opnieuw wordt dit door velen gezien als een spectaculair fenomeen. Eurobirdwatch is een initiatief van BirdLife International. Vogelbescherming Nederland coördineerde in ons land op 03 oktober voor de 25e keer dit evenement. Een jubileumjaar dus. Alle gegevens werden ingebracht op www.trektellen.nl . Het doel van dit alles is om wereldwijd aandacht te vragen voor vogels en hun leefgebieden. |
Eurobirdwatch 2020 vond in Nederland - zoals gezegd - plaats op zaterdag 3 oktober. Het waren vrijwel uitsluitend vrijwilligers die op deze dag in het hele land trekvogels telden op meer dan 160 telposten. Het betrof zowel vogelwerkgroepen, zoals de onze, maar ook vogelringstations en speciale telgroepen. De laatste maken in het voor- en het najaar enorm veel uren om voorbijtrekkende vogels te tellen.
Als de zon doorbreekt is er kans op roofvogeltrek. Met name soorten die handig gebruik maken van thermiek wachten op dit soort dagen om zich over grote(re|) afstanden te verplaatsen. Een goed voorbeeld is de buizerd, die niet zelden in een soort “bel” van meerdere exemplaren komt overvliegen.
|
Hoe ieder jaar de trek verloopt, is eenvoudigweg niet te voorspellen. Het heeft over het algemeen te maken met de weeromstandigheden in de dagen, voorafgaand aan en tijdens de trek. Helder en droog weer is ideaal voor het trektellen. Goed trekweer voor de vogels zelf is logischerwijs een flinke portie rugwind. Het nadeel voor de tellers is dan dat de vogels vooral hoog vliegen, waardoor ze minder goed zijn waar te nemen. Dit is met name het geval bij kleinere soorten. Er moet dan flink wat worden afgetuurd, waarbij een telescoop uiteraard goed van pas komt.
|
Onze telpost in Saasveld
Door onze vereniging werd dit jaar voor het eerst geteld vanaf een kijkheuvel in Saasveld. Igor Mavridis, één van onze leden, heeft voor deze uitkijkpost, van waaruit je een goed zicht hebt op de omgeving, gezorgd. Er deden 7 personen mee aan de telling; de één wat langer dan de andere. Het betrof achtereenvolgens: Jan Nijmeijer, Jos Schabbink, Jan Peddemors, Sjoerd Schutten, Linda en Felix Seyger en Wim Wijering. Het startsein werd gegeven om 07.30 uur. Aan de hand van speciale tellijsten werden de aantallen per uur bijgehouden en steeds wisselend door één van de tellers genoteerd. |
De temperatuur schommelde tussen de 14 en 18 ° C. Vanwege de temperatuur en de iets te harde wind was er helaas geen sprake van massale vogeltrek. Het was voortdurend bewolkt, maar zo nu en dan konden toch ook genieten van een lekker zonnetje. Dat deed een aantal vlindersoorten zelfs besluiten om rond het middaguur het luchtruim te kiezen. Genoteerd werden zowel klein-, als groot koolwitje en citroenvlinder.
Toelichting:
In de regel zijn de eerste ochtenduren altijd de beste uren voor trek van kleine zangvogels. Tot 10.00 uur telden we dan ook om precies te zijn 71 overvliegende boerenzwaluwen. Deze soort vloog vaak in kleine verspreide groepjes foeragerend over. We zullen er vanwege de “hoge” trek echter ongetwijfeld verschillende hebben gemist Met name een soort als de vink, die normaal in hoge aantallen in oktober over Oost-Nederland trekt, is meestal alleen in de (vroege) ochtenduren te zien. Overduidelijk bleek dat de trek van de vink evenwel nog niet op gang is gekomen. Steeds kregen we dan ook maar kleine plukjes te zien. Bovendien bleven er verschillende “in de buurt hangen”. Uiteindelijk bleven we steken op 181 getelde exemplaren
|
Wel was er - naast de boerenzwaluw - stevige trek van de spreeuw, die met verve zijn koppositie van de laatste jaren handhaafde. We telden onder meer twee grote groepen van pakweg 190 vogels. De spreeuw sjeest vaak in lange brede linten voorbij, zoals ook tijdens deze telling.
|
Een andere soort waar we langdurig van hebben kunnen genieten, betrof de putter. Overal doken ze op de teldag op; soms in een groep van wel 35 exemplaren. Feit is dat er al wekenlang een groot aantal putters in de buurt verblijft. We hebben ze dan ook als pleisteraars ingevoerd. Dat ze er zitten heeft alles te maken met de vele aanwezige bloemstroken, met daarin veel zonnebloemen. Dat deze stroken niet alleen veel insecten aantrekken, maar ook een zaadeter als de putter, is dan ook niet verwonderlijk. Onze gastheer Igor is al enkele jaren op specifieke wijze bezig om de eigen woonomgeving een extra biodiversiteitsimpuls te geven.
Het laat zich raden dat zich nog veel meer pleisteraars in de buurt van de tellocatie ophielden. Zo telden we bijvoorbeeld 11 eksters, 57 holenduiven, 10 Turkse tortels, 15 zwarte kraaien en 2 raven om maar enkele soorten te noemen. De laatste soort, zorgde samen met een overvliegend smelleken voor de nodige commotie. Ook een roepende kleine bonte specht, twee passerende grote zilverreigers en twaalf watersnippen zorgden, net als twee foeragerende zwarte roodstaarten, voor wat extra vogelenthousiasme.
Een wandeling langs de bosranden en de ingezaaide stroken leverde tussentijds bekende soorten op als: gaai, merel, zanglijster, boomklever, boomkruiper, kool- en pimpelmees, roodborst, heggenmus, winterkoning en tjiftjaf.
|
De ganzentrek liet jammer genoeg ook te wensen over. We zagen slechts 3 drie groepjes grauwe ganzen overtrekken met een totaal van 38 exemplaren. Drie of vier andere groepjes vlogen te ver van ons vandaan om gedetermineerd te kunnen worden. Omdat er tegen 13.00 uur geen sprake meer was van enige trek, besloten we te stoppen. We sloten Eurobirdwatch af met in totaal 1376 getelde vogels, verdeeld over 42 soorten. Uiteraard heeft u van ons alle gegevens te goed.
|
Van roofvogeltrek was tijdens de telling niet echt sprake. In totaal trokken 13 buizerds aan ons gezichtsveld voorbij, evenals 4 sperwers, 7 torenvalken en 1 smelleken. Het aantal buizerds en torenvalken is waarschijnlijk wat aan de hoge kant en kan door plaatselijke aanwezigheid zijn “overteld”. Door het ontbreken van grote waterpartijen in de buurt, kon ons vogellijstje helaas niet worden aangevuld met typische watervogels als waterhoen en wilde eend.
|
Bijzonderheden omringende telgroepen.
In de directe omgeving werd ook geteld. De telgroep Dalmeden in Hengelo (2 tellers) telde tijdens Eurobirdwatch in 3½ uur 415 vogels, verdeeld over 24 soorten. Bij hen vlogen o.a. over: sijs (112), rietgans spec. (2), boomleeuwerik (1), boerenzwaluw (52), kneu (38), rietgors (4), koperwiek (1) en keep (4). Merkwaardig genoeg werden hier maar 13 spreeuwen gezien.
In de directe omgeving werd ook geteld. De telgroep Dalmeden in Hengelo (2 tellers) telde tijdens Eurobirdwatch in 3½ uur 415 vogels, verdeeld over 24 soorten. Bij hen vlogen o.a. over: sijs (112), rietgans spec. (2), boomleeuwerik (1), boerenzwaluw (52), kneu (38), rietgors (4), koperwiek (1) en keep (4). Merkwaardig genoeg werden hier maar 13 spreeuwen gezien.
Bij de Oelemars in Losser werd er 8 uur lang door 6 vogelaars geteld. Hun score liep overdag op tot 2234 vogels, verdeeld over 46 soorten. Zij telden onder meer 951 spreeuwen, 323 boerenzwaluwen, 234 vinken en 119 aalscholvers. De bekende krenten in de pap waren hier: Pontische meeuw (1), grote gele kwikstaart (2), waterpieper (2), slechtvalk (3), blauwe kiekendief (1), havik (1), rode wouw (7) en zwarte wouw (1).
|
In het Ottershagen te Lattrop (11 tellers) werden in een periode van 7 uur 1731 vogels geteld, verdeeld over 36 soorten. Zij telden onder meer 699 spreeuwen en 426 boerenzwaluwen. Leuke soorten, die hier werden waargenomen, waren o.a. smient (12), havik (1), slechtvalk (1), watersnip (9), ijsvogel (1), kruisbek (1), raaf (1), waterpieper (1), keep (4) en grote gele kwikstaart (1).
|
Landelijke gegevens
Alhoewel het niet overal droog bleef, kon Eurobirdwatch in Nederland qua aantal vogels toch bogen als de 4e beste “ooit”! Vooral spreeuw, vink en boerenzwaluw deden het landelijk geweldig. Maar ook soorten als sijs en witte kwikstaart deden het behoorlijk goed, ook al vielen ze net buiten de top 10. De spreeuw eindigde landelijk niet geheel onverwacht op de eerste plaats, zoals zo vaak in de afgelopen 25 jaar. In totaal werden ruim 380.000 spreeuwen geteld; meer dan de helft van alle waargenomen vogels. Alleen in 2014 werden er meer gezien. Het eindtotaal van het aantal getelde vogels op 05 oktober 2020 kwam uit op 687.400 trekvogels. Wanneer daar de 34.174 pleisterende vogels bij opgeteld worden, dan komt het algehele totaal uit op 721.547 vogels verdeeld over maar liefst 203 soorten. |
Opmerkelijke waarnemingen, die in Nederland werden gedaan, waren dit keer: parelduiker (3), kuifaalscholver (2), koereiger (2), grote zilverreiger (205), grote jager (54), middelste jager (2), Pontische meeuw (6), zwartkopmeeuw (2), geelpootmeeuw (2), raaf (11), zeearend (3), slangenarend (1), visarend (2), steppenkiekendief (1), wespendief (4), slechtvalk (19), rode wouw (26), zwarte wouw (1), velduil (6), morinelplevier (1), klapekster (5), beflijster (5), bokje (4), grote pieper (10), duinpieper (1), roodkeelpieper (8), buidelmees (2), ijsgors (18), dwerggors (2), ortolaan (2), Europese kanarie (2), bladkoning (8), cetti’s zanger (1) en zelfs nog een late koekoek (1).
|
Tot slot:
Voor wie het trektellen tijdens Eurobirdwatch leuk vindt, is het noteren van zaterdag 2 oktober in de agenda van 2021 wellicht een aanrader. Resteert vooral dank te zeggen aan Igor voor zijn spontane aanbod en het offreren van koffie en krentwegge tijdens de telling en natuurlijk de tellers voor hun tijd en inzet
Voor wie het trektellen tijdens Eurobirdwatch leuk vindt, is het noteren van zaterdag 2 oktober in de agenda van 2021 wellicht een aanrader. Resteert vooral dank te zeggen aan Igor voor zijn spontane aanbod en het offreren van koffie en krentwegge tijdens de telling en natuurlijk de tellers voor hun tijd en inzet
Auteur en foto's: Wim Wijering